Hello everyone,
Well, the new album is finished, and it's coming out in 10 days.
We've called it 'In Rainbows'
Love from us all
Jonny

Zo kort en bondig was de boodschap die gitarist Jonny Greenwood op 1 oktober op de website van Radiohead postte. Maar de voorbije maanden werden die 27 woorden wel vaker geciteerd dan om het even welke andere blog. Omdat ze het stoutmoedigste marketingplan aankondigden in jaren.

Radiohead bracht In Rainbows aanvankelijk alleen via zijn eigen website uit, als digitale download en als luxebox, zonder de steun van een platenfirma. Als eerste millionseller , maar in geen geval als laatste. En wat vooral revolutionair was: fans mochten voor de digitale download betalen wat ze wilden. Ook niets - wat naar verluidt meer dan de helft van hen ook deed.

'We wilden alles zelf in handen houden deze keer', zei Thom Yorke, in één van de zeldzame interviews die hij de voorbije maanden toestond. 'En we wilden even snel werken als John Lennon voor Instant Karma . 'Geschreven voor het ontbijt, opgenomen voor de lunch en uitgebracht nog voor het avondeten.''

En niet alleen markete ers floten bewonderend tussen de tanden voor In Rainbows . Ook recensenten gaven de plaat een staande ovatie. 'Dit had nog per postduif mogen komen, dan nog was het een meesterwerk geweest', schreef het Britse Q Magazine . En Rolling Stone : ' In Rainbows is weer zo goed, dat je het gevoel krijgt dat veel andere rockgroepen zich voor hun platen zouden moeten beginnen excuseren.'

Een vraag die spontaan bij me opborrelt: zou een alom bejubelde groep als Radiohead nog altijd met dichtgeknepen billen op recensies zitten wachten?

Jonny: Natuurlijk wel. En dat moet ook, vind ik. Anders kan je er maar beter mee ophouden. Deze keer was speciaal omdat iedereen ook over ons zakenplan berichtte. In Times en The Economist stonden zelfs foto's van Thom - een redelijk absurd gezicht. Maar toch waren we opgelucht dat recensenten schreven dat het misschien wel onze beste plaat tot nog toe was. Je bent altijd maar zo goed als je laatste plaat, hé?

De variabele prijs van 'In Rainbows' werd onthaald als de marketingstunt van de eeuw. Maar Thom ontkende dat jullie er bijzonder diep over nadachten.

Colin: De beslissing om de plaat op deze manier uit te brengen werd in no time genomen, dat klopt. Daarna moesten we nog wel het één en ander finetunen . Praktische toestanden vooral. Maar heel veel marketing kwam daar niet aan te pas.

Jonny: Tot het laatste moment hadden we ook enorme twijfels. 'Is dit allemaal wel zo'n goed idee? Gaat het systeem wel werken? Kunnen we er wel geld voor vragen? Zouden we toch niet beter gewoon bij een platenfirma tekenen?'

Colin: Het voelde aan als een gigantisch risico. Als Mission: Impossible , bijna. Uit schrik dat onze muziek op voorhand zou lekken, vernielden we na elke opnamedag altijd alle cd's. En op de master schreven we altijd een naam waarmee we uitsloten dat iemand er in geval van verlies naar zou luisteren. 'Eagles: Greatest Hits.' 'Kula Shaker Demo's.' 'Phil Collins's Hip Hop Covers.'

Jonny: Ooit gehoord, die plaat? Je gelooft je oren niet!

Intussen raakte bekend dat 'maar' 38 procent van jullie fans voor de download van 'In Rainbows' betaalde. Waren...

Colin : (onderbreekt) Het zijn er veel meer, al heb ik geen idee van de recentste cijfers. Het laatste wat ik onze manager hoorde zeggen, was dat onze Duitse fans het gierigst waren, en onze Italiaanse het gulst.

Blijft mijn vraag: waren jullie hier tot nog toe zelf tevreden mee?

Colin: Absoluut. We hadden drie doelstellingen. Een: alles volledig zelf in handen houden. Twee: zorgen dat de plaat niet op voorhand lekte, in tegenstelling tot onze vorige drie. En drie: de eerste groep worden die op deze manier een plaat uitbracht. In die zin was het over de hele lijn: missie volbracht.

In welke zin niet?

Jonny: We hadden - zoals altijd - gehoopt dat de opnames eens géén uitputtingsslag zouden worden. En dat we aan het einde van de opnames eens niét allemaal op de rand van een zenuwinzinking zouden balanceren.

Colin: Maar wat dat betreft blijft het dus wachten op ons eerste succes. (lacht)

Klopt het beeld dat Thom zo vaak van zichzelf ophangt in interviews? Het beeld van de dictator die puur voor de lol 'een klimaat van angst' creëert?

Jonny : Nee, dat is gewoon het beeld dat de media graag van hem ophangen. Scary Thom .

Colin : (droog) Er schuilt een Spice Girl in elk van ons.

Jonny: Het enige waar hij echt ontzettend onredelijk in kan zijn, is in zijn haat voor banjo's. Ik probeer 'm nu al veertien jaar duidelijk te maken dat je daar heel donkere, warme klanken mee kan maken. Maar elke keer opnieuw is het: ' No. Fucking. Way. '

Colin: jij hebt als student naar verluidt nog een tijdje in een platenwinkel gewerkt.

Colin: Ik heb Our Price Records nog gestofzuigd , jawel. Met NWA op de achtergrond. Fantastische stofzuigermuziek!

Snap je dat platenboeren boos waren dat jullie 'In Rainbows' oorspronkelijk alleen online wilden uitbrengen? En dat jullie 'm nu toch als cd verkopen, nu al jullie fans hem al hebben?

Colin: Nee? Want we hebben de kleine platenboeren nooit de kaas van tussen het brood willen eten. Het was van meet af aan onze bedoeling om In Rainbows ook als cd beschikbaar te maken. En dat hebben we vanaf dag één ook zo gecommuniceerd. We wilden dat de muziek voor iedereen beschikbaar zou zijn. Ook voor onze ouders. En onze fans zonder internetverbinding of creditcard. Alleen duurde het veel langer dan verwacht voor we een platenfirma gevonden hadden.

Jonny: In al onze haast waren we ook vergeten om een Chinese en een Spaanse interface te maken voor onze website. Ook daardoor kregen honderdduizenden fans geen toegang tot onze muziek.

Colin: Straffer nog. We vergaten zelfs om in het keuzevakje voor de prijs meer dan twee digits te voorzien. Zodat mensen meer dan 99 pond konden betalen, als ze dat wilden. Wie weet hoeveel geld we daardoor misgelopen zijn! (lacht)

Klopt het dat jullie niet meer met EMI wilden samenwerken omdat ze overgenomen werden door de geldmachine Terra Firma.

Jonny: Absoluut. Guy Hands, de nieuwe CEO, kondigde bij de overname aan dat hij de winst wou verviervoudigen tegen 2012. Maar niét door op een zeer ethische manier met muziek om te gaan, hadden we de indruk. Dus gingen we elders aankloppen.

Gaven jullie je toestemming voor de Radioheadverzamelbox die bij EMI verscheen?

Jonny: Wat denk je? Natúúrlijk niet. Maar ze hadden onze toestemming niet nodig, helaas. Ze hebben op alles de rechten. Muziek én artwork.

Colin: 'Probeer het positief te zien', zei Thom toen we de box een paar weken geleden toegestuurd kregen. 'Ze hadden er ook naaktfoto's van mij op kunnen zetten. Met mijn peroxidekapsel uit de jaren 90. En mijn twee duimen omhoog. Zo van: 'Kopen, deze handel!'' (lacht)

Jonny: Wat ik wel griezelig vond: de eerste dagen na de release verschenen overal op internet woedende recensies van fans. 'Dit is een cynische EMI-release! Koop dit niet!' Maar een paar dagen later waren die al allemaal verdwenen.

Jonny: Ik snap trouwens niet waarom ze er geen vinylbox van maakten. Daarmee hadden ze pas big time langs de kassa kunnen passeren.

Heeft 'In Rainbows' de muziekindustrie veranderd, zoals we links en rechts lazen?

Jonny: Dat geloof ik niet, nee. Maar we hebben wel ontzettend veel positieve reacties gekregen. En ik denk wel dat een aantal muzikanten ons voorbeeld zullen volgen. Jay-Z, bijvoorbeeld, zei in een interview dat hij heel veel voor zijn download had betaald. Omdat hij het zo'n geweldig initiatief vond.

Colin: Maar voorlopig is het met al die nieuwe businessmodellen in de muziek een beetje zoals met Apple en Microsoft, vrees ik. Met de Macs aan de ene kant, waarvan iedereen zegt dat ze zo geweldig zijn. En de PC's aan de andere kant, die - helaas - nog altijd door 99 % van de wereldbevolking gebruikt worden.

Een obligaat vraagje over België. Vier jaar geleden speelden jullie hier een magistraal concert in Vorst, nochtans een galmhal. Hoe slaagden jullie daarin?

Colin : We hadden gehoord dat het a haunted hall was, een behekste zaal. En dus brachten we Big Jim mee, de geluidsman van onder meer Peter Gabriel en Nine Inch Nails. Dat concert is voor mij een van de beste die we ooit hebben gegeven. En dat zeg ik niet zomaar, dat méén ik echt. Over ons laatste concert op Pukkelpop bijvoorbeeld was ik helemaal niét te spreken. Daar stonden we zo laat geprogrammeerd dat we tegen de bissen allemaal half stonden te slapen.

Tot slot. Jullie staan sinds jaar en dag bekend als 'de nieuwe Pink Floyd'. Hoe blij zijn jullie daar mee?

Jonny: Ik ben een gigantische Pink Floydfan, dus: ontzettend blij.

Colin : Een jaar of drie geleden kregen we een postpakketje. Inside Out zat erin, dat boek van (Pink Floyd drummer) Nick Mason. 'To Radiohead, my favourite Pink Floyd tribute band of alle time' , had hij erin geschreven.

Jonny: Wat mij betreft: het mooiste compliment dat we ooit hebben gekregen.

Would the famous and ever praised Radiohead still anxiously await reviews?

Jonny: Of course. It’s necessary, I think. Otherwise you’d better quit. This time was special because everyone also talked about our business plan. There were even pictures of Thom in The Times and The Economist – a rather ridiculous sight. Still, we were relieved that critics wrote that it might be our best record ever. You’re always as good as your last record.

The variable price of IR was claimed to be the marketing stunt of the century. But Thom denied that you had thought it over thoroughly.

Colin: The decision to release the record like this was taken in no time, that’s right. After that we just had to finetune some stuff. Practical stuff, mostly. But it didn’t involve lots of marketing.

Jonny: Until the last moment we’ve had serious doubts. “Is this really such a good idea? Is the system going to work? Can we ask money for it? Shouldn’t we just sign with a record company?”

Colin: It felt like a gigantic risk. Mission Impossible, almost. For fear of having our music leaked again, we destroyed every cd after a day of recording. We wrote false names on the masters so no one would listen to it when it got lost. ‘Eagles: Greatest Hits.’ ‘Kula Shaker Demos’. ‘Phil Collins’ Hip Hop Covers’.

Jonny: Ever heard that one? You wouldn’t believe your ears!

Meanwhile it seemed like ‘only’ 38% of your fans payed for the download of IR. Did...

Colin: (interrupts) There are lots more, though I have no idea about the latest numbers. Our manager did say that our German fans are the most miserly and the Italians are the most generous.

Were you satisfied with these facts yourselves?

Colin: Absolutely. We had three goals: 1: Keeping everything in own hands. 2: Making sure that it doesn’t leak beforehand, like our last three albums. Three: Becoming the first band releasing a record this way. In that sense it was Mission Accomplished.

In what sense not?

Jonny: As usual, we had hoped that the recording sessions would for once not end with us being exhausted and on the verge of nervous breakdown.

Colin: But concerning that we’re still waiting on our first success. (laughs)

Is the image that Thom often creates of himself in interviews, true? Is he really a dictator who creates a ‘climate of fear’ just for fun?

Jonny: No, that’s just the image that the media create of him. Scary Thom.

Colin: (with straight face) There’s a Spice Girl in every one of us.

Jonny: The only thing he can be extremely unreasonable about, is his hate for banjos. For fourteen years I’ve been trying to make him see that you can create very dark, warm sounds with it. But every single time it’s ‘No. Fucking. Way.’

Colin, apparently you had a student job in a record store?

Colin: I once vacuumed Our Price Records, yes. With NWA in the background. Great vacuuming music!

Do you understand that record shops were angry that you initially only wanted to distribute the record via the internet, and that, now that your fans already have it, you are selling it as a cd?

Colin: No, because we never wanted to rob the small record shops. From the beginning on we’ve wanted to release In Rainbows as a cd as well. We’ve communicated that from day one. We wanted our work to be available for everyone. Our parents included. And the fans that don’t have internet connection or a credit card. It’s just that it took much longer than expected to find a record company.

Jonny: In the rush we’d forgotten to create a Chinese and a Spanish interface for our website. Another reason why hundreds of thousands of fans didn’t have access to our music.

Colin: Better yet. We even forgot to create a possibility for more than two digits in the decide-your-own-price box, so people could pay more than 99 pounds if they wanted to. Who knows how much cash we missed out on because of that! (laughs)

Is it true that you guys didn’t want to work with EMI again because they had been taken over by the money machine that is Terra Firma?

Jonny: Absolutely. Guy Hands, the new CEO, announced that he wanted to quadruple the profit by 2012. But not by handling music in a very ethical way, we noticed. So we went elsewhere.

Did you give permission to EMI for selling the Radiohead collection box set?

Jonny: What do you think? Of course not. But they didn’t need our permission, unfortunately. They have the rights to everything. Music ànd artwork.

Colin: ‘Try to see the positive side of it,’ Thom said when we received the box a few weeks ago. ‘They could’ve added nude pictures of me. With my nineties peroxide haircut and two thumbs up, like “Buy this stuff!” (laughs)

Jonny: The thing I found kind of creepy, was that the first days after the release of the box set everywhere on the internet you found angry reactions of fans going ‘This is a cynical EMI-release! Do not buy this!’ but a few days later they were all gone.

Jonny: By the way, I don’t get why they didn’t make it a vinyl set. They could’ve made a fortune with that.

Has In Rainbows changed the music industry?

Jonny: I don’t think so, no. But we did receive lots of positive reactions, and I do think that some musicians will follow our example. Jay-Z, for example, said in an interview that he has paid a lot for his download, because he thought it was a brilliant initiative.

Colin: But for now the situation with the different business plans is comparable to that with Apple and Microsoft, I fear. The Macs on one side, of which everyone keeps saying that they’re great, and the PC’s on the other, which – unfortunately – are still used by 99% of the world population.

A small obligatory question about Belgium. Four years ago you guys played a marvellous gig in Forest National, a particularly tough venue with lots of reverb. How did you succeed?

Colin: We had heard that it was a haunted hall, so we brought Big Jim along, the sound guy of Peter Gabriel and Nine Inch Nails. That concert to me is one of the best we ever did. And I’m not just saying that, I mean it. Pukkelpop Festival last year, on the other hand, I was very unsatisfied with. We were scheduled so late that we were half asleep by the time we had to do encores.

To close with: for ages you guys are known as the ‘new Pink Floyd’. How happy are you with that?

Jonny: I’m a massive Pink Floyd fan, so extremely happy.

Colin: About three years ago we got a package in our mailbox. It contained Inside Out, that book Nick Mason(Pink Floyd drummer) wrote. ‘To Radiohead, my favourite Pink Floyd tribute band of all time,’ he had written inside.

Jonny: In my opinion the biggest compliment we’ve ever received.